Wzorzec ruchowy to następująca po sobie sekwencja ruchów, których uczymy się we wczesnym etapie życia, następnie modyfikujemy i dopasowujemy je do czynności dnia codziennego.Za kształtowanie się wzorców ruchowych, jako pierwsze odpowiadają przepona oraz mięsień poprzeczny brzucha, wspólnie należące do grupy mięśni głębokich. Gdy dziecko zapanuje nad swoim tułowiem, rozpoczyna naukę wzorców ruchowych. Zaczyna podnosić głowę (kształtując lordozę szyjną), przetaczać się (kształtując wzorzec rotacji), pełzać, siadać, czworakować, wstawać i – na końcu – poruszać się w pozycji wyprostowanej. Zwróćmy uwagę, iż kolejność pozycji nie jest przypadkowa i przełoży się na stosowanie progresji podczas naszej pracy z klientem. Gdy dziecko zaczyna chodzić, możemy zaobserwować u niego wzorce ruchowe, które przypominają nam ćwiczenia znane z siłowni tj.: przysiad, martwy ciąg, przyciąganie i wypychanie (w różnych kierunkach: pionowe i horyzontalne). Każde zdrowe dziecko robi te czynności niemal identycznie, dlaczego więc, w przeważającej większości, pracę z naszymi klientami rozpoczynamy od reedukacji wcześniej wymienionych wzorców ruchowych? Niestety, często ich siedzący i mało aktywny styl życia oraz wysoko przetworzona żywność, dominująca w diecie powodują m.in. otyłość, przykurcze mięśniowe oraz brak elastyczności powięzi i prawidłowego ruchu ślizgowego tkanek miękkich, co jest przyczyną występowania wad postawy. Dlatego reedukacja wzorców ruchowych na bazieindywidualnie dobranych ćwiczeń usprawniających będacych wynikiem przeprowadzonego wywiadu medycznego (skriningu), jest podstawą pierwszych miesięcy współpracy – nie tylko z klientami personalnymi, ale również z zawodowymi sportowcami.

Poprawne wzorce ruchowe zwiększają nasz potencjał ruchowy oraz minimalizują ryzyko wystąpienia przeciążeń i urazów. Dopiero przy poprawnym ruchu, możemy obciążyć klienta ciężarem lub presją, związaną z szybkością wykonywanego ruchu.

Wyróżniamy 8 podstawowych wzorców ruchowych:

– hip dominant (dominująca praca bioder, np. martwy ciąg)

– knee dominant (dominująca praca kolan, np. przysiad)

– pull (wzorzec przyciągania) wertykalnie i horyzontalnie,

– push (wzorzec pchania) wertykalnie i horyzontalnie,

– anti-extension (antyprzeprost)

– carry (noszenie, przenoszenie),

– antirotation (antyrotacja),

– rotation (rotacja),

W praktycznym ujęciu, wzorce ruchowe to klasyfikacja ćwiczeń oparta na biomechanice ruchu, która, dzięki swojej popularności wśród trenerów jest bazą do tworzenia programów treningowych. Wraz z upływem lat zwiększa się u człowieka tendencja do występowania wad postawy, nierównomiernego ukształtowania muskulatury, zaburzenia balansu siły i funkcji grup mięśniowych antagonistycznych (pełniących przeciwstawne funkcje). Spada sprawność i efektywność poruszania się w życiu codziennym, a przy zbyt dużej intensywności pracy w  stosunku do możliwości i potrzeb aparatu ruchu-  pojawiają się zaburzenia wzorców ruchowych.

Zadaniem trenera jest ocena wzorców ruchowych, ułożenie programu treningowego dopasowanego do celów oraz poziomu sprawności klienta, a następnie bieżąca kontrola oraz modyfikacje założeń w trakcie cyklu treningowego.

Zidentyfikowanie zaburzeń wykonania wzorca ruchowego, to początek działań usprawniających – będących elementami optymalnego przygotowania motorycznego. Właśnie ten schemat działań korygujących, znajduje logiczne poparcie wśród wielu specjalistów treningu motorycznego i fizjoterapeutów.

Najważniejszym elementem rzetelnej oceny badanego, jest odpowiednia analiza dysfunkcji wzorców ruchowych. Każda dysfunkcja, czy odchylenie od normy globalnego wzorca ruchowego, ma swoje przyczyny.

W postępowaniu usprawniającym ważne jest to, żeby rozpoczynać następny etap usprawniania dopiero wtedy, gdy poprzedni jest już opanowany. Gdy badany jest w stanie wykonać prawidłowy wzorzec ruchowy w warunkach statyki, powinniśmy utrudniać mu zadania ruchowe, poprzez wprowadzanie warunków dynamicznych lub dodatkowego oporu zewnętrznego, przy rozpoczynaniu treningu. Odpowiedni dobór ćwiczeń oraz wykorzystywanie globalnych wzorców ruchowych, powinno przekładać się na poprawę wykonywania czynności dnia codziennego oraz stanowić bazę do tworzenia programów treningowych.

Niezmiernie ważnym elementem reedukacji, jest reaktywny trening nerwowo-mięśniowy (z ang. Reactive Neuromuscular Training). Jest to doskonały sposób, aby poprawić zaburzony wzorzec ruchowy, w sytuacji, w której same wskazówki nie przynoszą rezultatów. Reaktywny trening nerwowo-mięśniowy (RNT) to koncepcja stworzona przez Graya Cooka, twórcę FMS. Można powiedzieć, że RNT edukuje mięśnie i ma na celu zmuszenie ich do odpowiedniej aktywacji, w odpowiednim czasie i podczas konkretnego ruchu. Zaburzenia kontroli nerwowo-mięśniowej prowadzą do kompensacji w podstawowych wzorcach ruchowych. Cook zauważył, że jeśli przyłożymy należytą siłę we właściwym miejscu możemy uzyskać aktywację danego mięśnia lub grupy mięśniowej. Akcentowanie pracy lub zmniejszenie napięcia określonych taśm mięśniowych powoduje zazwyczaj natychmiastowe efekty, w postaci poprawy wzorca ruchowego.

RNT: zastosowanie mini-banda pomiędzy kolanami (przy koślawieniu kolan w trakcie wykonywania przysiadów)

Zainteresowały Cię wskazówki dotyczące personalizacji treningu na bazie oceny zdrowia i sprawności fizycznej?  Chcesz pogłębić wiedzę z zakresu maksymalizacji tempa budowy wszystkich zdolności motorycznych i prewencji występowania urazów i kontuzji? Zapraszamy  do zdobycia szerszej wiedzy w tym zakresie na naszym kursie Trenera Przygotowania Motorycznego.

Szczegóły znajdziesz na stronie:

https://www.fit-academy.pl/kurs-trenera-przygotowania-motorycznego/