Postawa prawidłowa jest harmonijnym i bez wysiłkowym ułożeniem poszczególnych segmentów ciała, w stosunku do osi długiej ciała. Zapewnia optymalną stabilność, odpowiednie ułożenie narządów wewnętrznych i sprzyja podstawowym funkcjom organizmu. Na jej ukształtowanie wpływa szereg czynników:
– typ budowy ciała (somatotyp),
– płeć,
– tryb życia,
– stopień zmineralizowania szkieletu,
– obciążenia fizyczne,
– jakość pożywienia,
– stan psychiczny (inną postawę przyjmuje osoba pewna siebie, aniżeli osoba zestresowana i przygnębiona).
Na postawę ciała składa się wiele elementów, z których najistotniejsze to:
– ukształtowanie fizjologicznych krzywizn kręgosłupa i kończyn dolnych, jako elementów szkieletu. Kręgosłup stanowią 33-34 kręgi tworzące odcinek szyjny, piersiowy, lędźwiowy, krzyżowy i guziczny. Kręgosłup spełnia funkcje podporową, ochronną i amortyzującą, dzieli się na lordozę szyjna i lędźwiowa oraz kifozę piersiowa i krzyżową. To właśnie dzięki odpowiednim krzywiznom kręgosłupa jesteśmy w stanie podnosić i przenosić znaczne ciężary, oraz amortyzować ruchy lokomocyjne i lądowanie po zeskoku nawet z większej wysokości, bez uszczerbku na zdrowiu i wstrząsu mózgu.
Źródło: https://tiny.pl/tt14z
Niezbędne do utrzymania równowagi mechanicznej organizmu jest zrównoważenie środka ciężkości poszczególnych segmentów ciała- głowy, klatki piersiowej oraz miednicy. Jeśli tylko jeden segment zmieni położenie względem innych elementów biernego układu ruchu, np. głowa zostanie zbyt mocno wysunięta przed klatkę piersiową, ogólna równowaga ciała zostanie zachwiana i inne segmenty skompensują to ułożenie w postaci dodatkowego wygięcia krzywizn kręgosłupa, pochylenia miednicy czy zmiany ustawienia kończyn dolnych.
Podział i przyczyny wad postawy.
Najczęściej wady postawy dzielimy na wady wrodzone i nabyte. W pracy trenerskiej zajmować będziemy się najczęściej korekcją nabytych wad postawy, i to właśnie im poświęcimy najwięcej miejsca w tym opracowaniu.
Wady nabyte – mogą być wywołane przebytymi chorobami lub są następstwem zmian w nawyku prawidłowej postawy, w wyniku błędnych wzorców ruchowych, zaburzeń ergonomii pracy oraz niedostosowaniem intensywności treningu do możliwości i rozwoju aparatu ruchu. Wady postawy nabyte dzielimy na:
- a) Wady nabyte rozwojowe – powstają w wyniku przebycia takich chorób jak: krzywica, gruźlica i choroba Scheuermanna.
- b) Wady nabyte nawykowe – wynikają z czynników środowiskowych, morfologicznych i fizjologicznych. To właśnie z nimi będziesz najczęściej mierzył się w swojej trenerskiej pracy. Są wynikiem współczesnego stylu życia, nadużywania pozycji siedzącej, niskiej aktywności fizycznej, noszenia niewłaściwego obuwia czy braku ergonomii pracy. Te wszystkie z pozoru błahe czynności zaliczają się do czynników powodujących nawykowe wady postawy. Dla człowieka z wadą postawy, nowe ułożenie ciała staje się naturalne i niewymagające wysiłku do jej utrzymania. Każda korekcja ustawienia do prawidłowej postawy ciała klienta, będzie związana z dyskomfortem zarówno psychicznym jak i fizycznym. Są to następstwa nawykowych wad postawy. Warto tutaj dodać, że wszystkie zaburzenia funkcjonalne ustawienia kręgosłupa, nie wyrównywane przez długi okres czasu mogą prowadzić do zmian strukturalnych (utwardzone zmiany w budowie poszczególnych kręgów). Tutaj bardzo ważna jest rola trenera/fizjoterapeuty, aby te zmiany odróżnić i zadziałać odpowiednimi środkami, w celu ich wyrównania/zmniejszenia.